Ο αγέλαστος γελωτοποιός, ο Μπάστερ Κήτον.Σύμβολο του βωβού κινηματογράφου και πολυτάλαντος άνθρωπος, ο αμερικανός κωμικός και σκηνοθέτης θα άφηνε μια αξιοσημείωτη κωμική καριέρα σε όλη τη δεκαετία του '20.
«Ένας κωμικός κάνει αστεία πράγματα. Ένας καλός κωμικός κάνει τα πράγματα αστεία». Την πρώιμη εποχή του κινηματογράφου, ένας ταλαντούχος ηθοποιός χάριζε απλόχερα γέλιο στο κοινό. Μπορούσε να μετατρέψει τα προβλήματα και τα παθήματα των ανθρώπων σε αστείες καταστάσεις....
Μπορεί ο Τσάρλι Τσάπλιν να έκλεψε μια για πάντα τις καρδιές των θεατών απευθυνόμενος και στοχεύοντας κατευθείαν στην ψυχή τους, ωστόσο η αληθινή κινηματογραφική ιδιοφυία του βωβού κινηματογράφου -και όχι μόνο- υπήρξε αναμφισβήτητα, έστω και αν χρειάστηκαν δυσανάλογα πολλά χρόνια για να αναγνωριστεί, ο μέγιστος, μεγαλωμένος στο τσίρκο και τα μιούζικ-χολ, «βαφτισμένος» από τον μάγο Χουντίνι και με πάθος για τις κάθε λογής μηχανές Μπάστερ Κίτον.
Ο Κίτον γεννήθηκε σε μια "βαριετέ" οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Joseph Hallie Keaton , γέννημα-θρέμμα της επαρχίας Vigo County στην Ιντιάνα. Ο Τζο Κίτον είχε ένα περιπλανώμενο θίασο μαζί με το Χάρρυ Χουντίνι, το Mohawk Indian Medicine Company, που ενώ δινόταν μια παράσταση, πίσω από τη σκηνή πωλούνταν φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα. Ο Μπάστερ Κίτον γεννήθηκε στην Πικούα του Κάνσας, τη μικρή πόλη όπου έτυχε να βρίσκεται η μητέρα του, Myra Edith Cutler, την ώρα του τοκετού. Σε ηλικία τριών ετών ο Κίτον μπήκε στο χώρο του θεάματος, παίζοντας με τους γονείς του στους "Τρεις Κίτον" (The Three Keatons). Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1899 στη πόλη Wilmington της πολιτείας Delaware.
Ο ίδιος ο Κίτον το έχει αναφέρει σε αναρίθμητες συνεντεύξεις- το παρατσούκλι «Μπάστερ» του το κόλλησε ο Χουντίνι, όταν ο μικρός Κίτον έπεσε από σκάλα σε ηλικία 6 μηνών και δεν τραυματίστηκε, κάνοντας τον ταχυδακτυλουργό να αναφωνήσει χαριτολογώντας: «What a buster!» (στην αργκό της εποχής, το «buster» χρησιμοποιούταν για να υποδηλώσει πτώση που οδηγεί σε σοβαρό τραυματισμό).
Ένα απ’ τα νούμερα που είχαν μεγαλύτερη επιτυχία ήταν “Ο άνθρωπος σφουγγαρίστρα”. Ο πατέρας Κήτον έσερνε τον δίχρονο σ’ όλη τη σκηνή κι ύστερα τον πετούσε όσο πιο μακριά μπορούσε.
“Με πέταγαν πάνω στο ντεκόρ, στο πίσω μέρος της σκηνής”, λέει ο Κήτον. “Και κάποτε, στο Νιου Χέιβεν, επειδή κορόιδευαν τον πατέρα μου κάτι φοιτητές, με πέταξε στην ορχήστρα.”
Όσο έκανε όλα αυτά τα ακροβατικά ο μικρός έπρεπε: Πρώτα να επιβιώσει απ’ τις πτώσεις και -σαν να μην έφτανε αυτό, να μην εκφράζει κανένα συναίσθημα με το πρόσωπο του (γιατί η απάθεια προκαλούσε τα γέλια).
“Μεγαλώνοντας σχημάτισα την ακλόνητη πεποίθηση ότι ήμουν από εκείνους του κωμικούς που δεν μπορούν να αστειευτούν με τους θεατές τους. Οι θεατές έπρεπε να γελούν με εμένα.”
Έκανε μια σειρά από κωμωδίες μικρού μήκους, όπως το «Μια Εβδομάδα» (One Week, 1920), «Το Στοιχειωμένο Σπίτι» (The Haunted House, 1921), «Το Θέατρο» (The Playhouse, «Η Βάρκα» (The Boat, 1921), «Το Χλωμό Πρόσωπο» (The Paleface, 1922), «Μπάτσοι» (Cops, 1922) και «The Electric House» (1922). Βασιζόμενος στην επιτυχία αυτών των ταινιών μικρού μήκους, ο Κίτον μεταπήδησε στις ταινίες μεγάλου μήκους.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, ο Κίτον έχει φτάσει στο απόγειο της καριέρας του. Είναι τόσο διάσημος που συγκρίνεται με τον επίσης θρυλικό κωμικό Τσάρλι Τσάπλιν.
Από τον «Θαλασσοπόρο» (1924) και το «Go West» (1925) και από τον αριστουργηματικό «Στρατηγό» (1926) ως το «Ατμόπλοιο του Μισσισιπή» (1928) και τον «Κινηματογραφιστή» (1928), ο πολυμήχανος Μπάστερ είτε πρόκειται για επίμονο μηχανοδηγό, σκληροτράχηλο καουμπόι, δαιμόνιο αστυνομικό, ατρόμητο θαλασσοπόρο, ή φέρελπι κινηματογραφιστή είναι σχεδόν πάντα το ντροπαλό, ονειροπαρμένο αγόρι που για να βρεθεί (;) στο τέλος με την αγαπημένη του πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με πολύπλοκες κατασκευές, απειλητικά φυσικά φαινόμενα και καταστροφές: τρένα, πλοία, σπίτια, τυφώνες, αμμοθύελλες, γέφυρες, απότομοι καταρράκτες συνιστούν παγίδες, προκλήσεις μα και ιδανικούς παρτενέρ σε αναπάντεχα χορογραφημένες οπτικές συμφωνίες.
Ο Κίτον πέθανε την 1 Φεβρουαρίου 1966 από καρκίνο του πνεύμονα στο Woodland Hills της Καλιφόρνια σε ηλικία 70 ετών. Από το 1917 ως το θάνατό του, το 1966, ο Μπάστερ Κίτον έπαιξε σε περισσότερες από 120 ταινίες μικρού ή μεγάλου μήκους, βωβές ή ομιλούσες.
Μεγαλώνοντας ενώ αναγνωρίζω τη μεγαλοφυΐα του Τσάπλιν, πάντα ο αγαπημένος μου κινηματογραφιστής και ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου θα είναι ο αγέλαστος γελωτοποιός, ο Μπάστερ Κήτον.
Οπότε νομίζω ότι είναι καιρός να τιμήσω μέσα απ αυτό το άρθρο έναν απ τους καλύτερους ηθοποιούς που έβγαλε ο βουβός κινηματογράφος.
«Ένας κωμικός κάνει αστεία πράγματα. Ένας καλός κωμικός κάνει τα πράγματα αστεία». Την πρώιμη εποχή του κινηματογράφου, ένας ταλαντούχος ηθοποιός χάριζε απλόχερα γέλιο στο κοινό. Μπορούσε να μετατρέψει τα προβλήματα και τα παθήματα των ανθρώπων σε αστείες καταστάσεις....
Μπορεί ο Τσάρλι Τσάπλιν να έκλεψε μια για πάντα τις καρδιές των θεατών απευθυνόμενος και στοχεύοντας κατευθείαν στην ψυχή τους, ωστόσο η αληθινή κινηματογραφική ιδιοφυία του βωβού κινηματογράφου -και όχι μόνο- υπήρξε αναμφισβήτητα, έστω και αν χρειάστηκαν δυσανάλογα πολλά χρόνια για να αναγνωριστεί, ο μέγιστος, μεγαλωμένος στο τσίρκο και τα μιούζικ-χολ, «βαφτισμένος» από τον μάγο Χουντίνι και με πάθος για τις κάθε λογής μηχανές Μπάστερ Κίτον.
Ο Κίτον γεννήθηκε σε μια "βαριετέ" οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Joseph Hallie Keaton , γέννημα-θρέμμα της επαρχίας Vigo County στην Ιντιάνα. Ο Τζο Κίτον είχε ένα περιπλανώμενο θίασο μαζί με το Χάρρυ Χουντίνι, το Mohawk Indian Medicine Company, που ενώ δινόταν μια παράσταση, πίσω από τη σκηνή πωλούνταν φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα. Ο Μπάστερ Κίτον γεννήθηκε στην Πικούα του Κάνσας, τη μικρή πόλη όπου έτυχε να βρίσκεται η μητέρα του, Myra Edith Cutler, την ώρα του τοκετού. Σε ηλικία τριών ετών ο Κίτον μπήκε στο χώρο του θεάματος, παίζοντας με τους γονείς του στους "Τρεις Κίτον" (The Three Keatons). Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1899 στη πόλη Wilmington της πολιτείας Delaware.
Ο ίδιος ο Κίτον το έχει αναφέρει σε αναρίθμητες συνεντεύξεις- το παρατσούκλι «Μπάστερ» του το κόλλησε ο Χουντίνι, όταν ο μικρός Κίτον έπεσε από σκάλα σε ηλικία 6 μηνών και δεν τραυματίστηκε, κάνοντας τον ταχυδακτυλουργό να αναφωνήσει χαριτολογώντας: «What a buster!» (στην αργκό της εποχής, το «buster» χρησιμοποιούταν για να υποδηλώσει πτώση που οδηγεί σε σοβαρό τραυματισμό).
Ένα απ’ τα νούμερα που είχαν μεγαλύτερη επιτυχία ήταν “Ο άνθρωπος σφουγγαρίστρα”. Ο πατέρας Κήτον έσερνε τον δίχρονο σ’ όλη τη σκηνή κι ύστερα τον πετούσε όσο πιο μακριά μπορούσε.
“Με πέταγαν πάνω στο ντεκόρ, στο πίσω μέρος της σκηνής”, λέει ο Κήτον. “Και κάποτε, στο Νιου Χέιβεν, επειδή κορόιδευαν τον πατέρα μου κάτι φοιτητές, με πέταξε στην ορχήστρα.”
Όσο έκανε όλα αυτά τα ακροβατικά ο μικρός έπρεπε: Πρώτα να επιβιώσει απ’ τις πτώσεις και -σαν να μην έφτανε αυτό, να μην εκφράζει κανένα συναίσθημα με το πρόσωπο του (γιατί η απάθεια προκαλούσε τα γέλια).
“Μεγαλώνοντας σχημάτισα την ακλόνητη πεποίθηση ότι ήμουν από εκείνους του κωμικούς που δεν μπορούν να αστειευτούν με τους θεατές τους. Οι θεατές έπρεπε να γελούν με εμένα.”
Έκανε μια σειρά από κωμωδίες μικρού μήκους, όπως το «Μια Εβδομάδα» (One Week, 1920), «Το Στοιχειωμένο Σπίτι» (The Haunted House, 1921), «Το Θέατρο» (The Playhouse, «Η Βάρκα» (The Boat, 1921), «Το Χλωμό Πρόσωπο» (The Paleface, 1922), «Μπάτσοι» (Cops, 1922) και «The Electric House» (1922). Βασιζόμενος στην επιτυχία αυτών των ταινιών μικρού μήκους, ο Κίτον μεταπήδησε στις ταινίες μεγάλου μήκους.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, ο Κίτον έχει φτάσει στο απόγειο της καριέρας του. Είναι τόσο διάσημος που συγκρίνεται με τον επίσης θρυλικό κωμικό Τσάρλι Τσάπλιν.
Από τον «Θαλασσοπόρο» (1924) και το «Go West» (1925) και από τον αριστουργηματικό «Στρατηγό» (1926) ως το «Ατμόπλοιο του Μισσισιπή» (1928) και τον «Κινηματογραφιστή» (1928), ο πολυμήχανος Μπάστερ είτε πρόκειται για επίμονο μηχανοδηγό, σκληροτράχηλο καουμπόι, δαιμόνιο αστυνομικό, ατρόμητο θαλασσοπόρο, ή φέρελπι κινηματογραφιστή είναι σχεδόν πάντα το ντροπαλό, ονειροπαρμένο αγόρι που για να βρεθεί (;) στο τέλος με την αγαπημένη του πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με πολύπλοκες κατασκευές, απειλητικά φυσικά φαινόμενα και καταστροφές: τρένα, πλοία, σπίτια, τυφώνες, αμμοθύελλες, γέφυρες, απότομοι καταρράκτες συνιστούν παγίδες, προκλήσεις μα και ιδανικούς παρτενέρ σε αναπάντεχα χορογραφημένες οπτικές συμφωνίες.
Ο Κίτον πέθανε την 1 Φεβρουαρίου 1966 από καρκίνο του πνεύμονα στο Woodland Hills της Καλιφόρνια σε ηλικία 70 ετών. Από το 1917 ως το θάνατό του, το 1966, ο Μπάστερ Κίτον έπαιξε σε περισσότερες από 120 ταινίες μικρού ή μεγάλου μήκους, βωβές ή ομιλούσες.
Μεγαλώνοντας ενώ αναγνωρίζω τη μεγαλοφυΐα του Τσάπλιν, πάντα ο αγαπημένος μου κινηματογραφιστής και ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου θα είναι ο αγέλαστος γελωτοποιός, ο Μπάστερ Κήτον.
Οπότε νομίζω ότι είναι καιρός να τιμήσω μέσα απ αυτό το άρθρο έναν απ τους καλύτερους ηθοποιούς που έβγαλε ο βουβός κινηματογράφος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου